Ένα βιβλίο που δίνει πολλές αφορμές για ουσιαστικό διάλογο, σ’ ένα διεθνές περιβάλλον διαρκώς μεταβαλλόμενο που κρύβει κινδύνους, όπως επισημαίνει στη συνέντευξή του στη «Βραδυνή».
.jpg)
Με τον Ιανό, τον διπρόσωπο θεό των Ρωμαίων παρομοιάζει την Μεταπολίτευση, ο διαπρεπής συνταγματολόγος και συγγραφέας Κώστας Μποτόπουλος στο βιβλίο του «Το εκκρεμές της Μεταπολίτευσης» (ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ). Αποτυπώνει την πάλη της προόδου με την οπισθοδρόμηση, της τόλμης με τον φόβο.
Ένα βιβλίο που δίνει πολλές αφορμές για ουσιαστικό διάλογο, σ’ ένα διεθνές περιβάλλον διαρκώς μεταβαλλόμενο που κρύβει κινδύνους, όπως επισημαίνει στη συνέντευξή του στη «Βραδυνή».
-To «Εκκρεμές της Μεταπολίτευσης» είναι ένα αναλυτικό χρονολόγιο, μέσα από το οποίο περνούν σαν κινηματογραφική ταινία τα τελευταία πενήντα χρόνια του εθνικού μας βίου. Πώς θα χαρακτηρίζατε αυτήν την ταινία; Κοινωνική, τρόμου ή κάτι άλλο;
«Αν ήταν ταινία, κι αν έπεφτε στα χέρια ικανού σκηνοθέτη, θα είχε κάτι από ιταλικό νεορρεαλισμό τύπου Ροσελίνι σε συνδυασμό με βαλκανική φαντασία τύπου Κουστουρίτσα. Μεγάλες μορφές και σχεδόν κωμικά πρόσωπα, ασπρόμαυρο και έγχρωμο, περιπέτειες και ελαφρότητα, προσπάθειες αυτοχειρίας και στο παρά πέντε αποφυγή καταστροφών, τραγούδι, κλάμα, γκρίνια και περηφάνια. Δεν θα ήταν πάντως υπερπαραγωγή, αλλά μια ταινία φτιαγμένη με γήινα, σχεδόν χειροποίητα υλικά. Χωρίς χάπι εντ, αλλά με κάποιου είδους κάθαρση».
-Περιγράφετε σύντομα, περιεκτικά και με μετριοπάθεια, γεγονότα που έχουν πλέον γίνει Ιστορία, δίνοντας το έναυσμα να αποτελέσουν πηγή για σκέψεις και αναλύσεις. Ανήκετε σε όσους πιστεύουν ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται;
«Παίρνει σχήματα που κάπου τα έχουμε ξαναδεί, αλλά δεν επαναλαμβάνεται. Κατά τη Μεταπολίτευση έχουμε σε πρώτο πλάνο μια σειρά από «εθνικές» καταστάσεις και χαρακτηριστικά -τάση διχόνοιας, φατριασμό, προχειρότητα και επιφανειακότητα, γενναιότητα και αντοχή, μεγάλα λόγια αλλά και τολμηρά έργα, ατομοκεντρισμό αλλά και πίστη στον «θεό της Ελλάδας»- καθώς και μια σειρά από πρωτόγνωρες κατακτήσεις: σταθερή δημοκρατία, κοινωνική συνοχή, πρόσδεση στην Ευρώπη, σχετικά δίκαιο μοίρασμα της ευημερίας. Δεν λείπουν βέβαια και οι υποχωρήσεις σε πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό επίπεδο. Γενικώς, το μόνο που σίγουρα επαναλαμβάνεται είναι ότι η ελληνική δημόσια ζωή δεν είναι ευθύγραμμη ή βαρετή».
-Ποια γεγονότα της μεταπολίτευσης θεωρείτε καθοριστικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης ταυτότητάς μας;
«Τη γρήγορη και επιτυχή μετάβαση από τη δικτατορία στη δημοκρατία – Ιούλιος 1974 και πτώση της χούντας ως Αύγουστο 1975 και καταδίκη των πρωταιτίων της χούντας. Την επιλογή του Κων/νου Καραμανλή για συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την υιοθέτηση της, περισσότερο ή λιγότερα συνειδητά, από όλους τους διαδόχους του. Τη δημοκρατικά άψογη και, παρά τα προβλήματα, συνολικά επωφελή κυβερνητική αλλαγή του 1981. Το ταρακούνημα αλλά και την επιβίωση των θεσμών μέσα από το σκάνδαλο Κοσκωτά (1989-1990). Το ατελές αλλά πρωτοπόρο εκσυγχρονιστικό πείραμα επί διακυβέρνησης Σημίτη (1996- 2004). Τη χρεοκοπία του 2010 και την τραυματική αλλά και δυνητικά διδακτική «περίοδο των Μνημονίων» (2010-2019)».
– Γιατί είναι όπως γράφετε, θετική η αποτίμηση της πορείας μας;
«Λόγω ορισμένων ποιοτικών στοιχείων, που, παρά τα συνεχή σκαμπανεβάσματα, διατηρήθηκαν σε όλη τη διάρκεια της πεντηκονταετίας: δημοκρατική ομαλότητα, κοινωνική συμφιλίωση –το ξεπέρασμα του εσωτερικού σπαραγμού, της εξ ορισμού «εθνικοφροσύνης» κάποιων και του τραύματος του Εμφυλίου ήταν ίσως η μεγαλύτερη κατάκτηση-, συμμετοχή στο ευρωπαϊκό πολιτικό σχέδιο και σπάσιμο της «εθνικής μοναξιάς» μας, αύξηση, τουλάχιστον ως το 2010, του επιπέδου ευημερίας».
-Ποια η μεγαλύτερη τροχοπέδη μας και τί είναι αυτό που μας δίνει δύναμη και μας ενεργοποιεί;
«Τροχοπέδη αποτελεί η χαλαρότητα, η ατυπία, ο μη σεβασμός του κράτους και των θεσμών, το χαμηλό επίπεδο του πολιτικού δυναμικού, η κυριαρχία του ατομικού επί του συλλογικού και του προσωπικού επί του γενικού συμφέροντος. Μάς ενεργοποιεί ο δυναμισμός της κοινωνίας, ένα επίπεδο δημοκρατίας που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από καμιά άλλη χώρα, η θετική αύρα της Ελλάδας».
-Καταληκτικά, είστε αισιόδοξος για το αύριο;
«Τη στιγμή που μιλάμε η διεθνής συγκυρία είναι ιδιαίτερα σκοτεινή. Η Ελλάδα είναι σε σχετικά καλή κατάσταση αλλά είναι δύσκολο να μείνει αλώβητη σε περίπτωση βύθισης ολόκληρης της ανθρωπότητας. Τα δε δομικά μας προβλήματα, που ελάχιστα αντιμετωπίστηκαν στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, απειλούν ανά πάσα στιγμή να μας παρασύρουν: δεν έχουμε παραγωγική αυτονομία, δεν έχουμε κάνει την αυτοκριτική μας, είμαστε κακομαθημένοι. Από την άλλη, η Μεταπολίτευση έδειξε επίσης ότι υπάρχουν οι δυνάμεις, η έξωθεν βοήθεια και η τύχη για να «σωζόμαστε» -από μια πολεμική σύγκρουση, από μια οικονομική καταστροφή, από τον ίδιο τον εαυτό μας-, έστω την τελευταία στιγμή».
Πηγή: @vradini.gr
Συνέντευξη του Κώστα Μποτόπουλου με αφορμή το βιβλίο του "Το εκκρεμές της Μεταπολίτευσης"
