«Μύρισε» Πάσχα και η λογοτεχνία συνοδοιπορεί με την εποχή. Η συγγραφέας και Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Τασούλα Τσιλιμένη, «ψυχή» του Μουσείου Παιδικής & Εφηβικής Λογοτεχνίας, μας συστήνει τον συλλογικό τόμο «10+1 Πασχαλινές ιστορίες» που κυκλοφορεί από την ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ, μία πασχαλινή λογοτεχνική πινακοθήκη κειμένων.
Υπογράφετε την επιμέλεια του συλλογικού τόμου «10+1 Πασχαλινές ιστορίες». Ποια ανάγκη τον γέννησε;
Το Πάσχα αποτέλεσε θέμα λογοτεχνικής γραφής για πολλούς αξιόλογους συγγραφείς, αλλά που απευθύνονται σε ενηλίκους. Για αναγνώστες παιδιά αναδημιουργούνται κείμενα ενηλίκων, όπως π.χ. του Παπαδιαμάντη. Συλλογή με κείμενα γραμμένα από σύγχρονους συγγραφείς που να έχουν το ύφος που θα συγκινήσει ένα παιδί του σήμερα, δεν υπάρχει. Μεμονωμένα βιβλία κυρίως για μικρά παιδιά, έχουμε κάποια. Άρα, αυτή η διαπίστωση ήταν το έναυσμα για να δημιουργηθεί αυτό το συλλογικό βιβλίο, που δεν είναι Ανθολογία, δηλ. δημοσιευμένα παλαιότερα κείμενα, αλλά ολόφρεσκα και δημιουργημένα μόνο γι’ αυτήν τη συλλογική έκδοση.
Μιλήστε μας για το δικό σας Πάσχα μέσα από εικόνες, ήχους, μυρωδιές και γεύσεις…
Θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό γιατί μεγάλωσα σε επαρχιακή πόλη και σε γειτονιά με αυλές, αμπέλια και φύση. Ζούσαμε τη Μ. Εβδομάδα μέρα τη μέρα με όσα αυτή σηματοδοτούσε, χωρίς η οικογένειά μου να είναι προσκολλημένη με αυστηρότητα στην εκκλησία. Κυριαρχούσε το πολιτιστικό στοιχείο. Οι συνήθειες που η μητέρα μου τις διατηρούσε με ευλάβεια ως προς το πότε έπρεπε να γίνει τι. Τη συγκέντρωση των αβγών μέρες πριν, την προετοιμασία του ψάθινου καλαθιού που παραμονή του Σαββάτου του Λαζάρου το στολίζαμε με κλαράκια πασχαλιάς που κόβαμε από τις αυλές, με μικρά λεπτεπίλεπτα κίτρινα λαζαράκια και άλλα αγριολούλουδα που μαζεύαμε από τα γύρω κτήματα…Λέγαμε ξανά και ξανά το τραγούδι του Λάζαρου. Κανονίζαμε τις παρέες μας που θα λέγαμε ομαδικά τα κάλαντα του Λαζάρου κ.λπ. Περιμέναμε τα μαύρα λουστρίνια και την λαμπάδα της νονάς, πλάθαμε τα κουλουράκια την Μ. Τετάρτη και μοσχομύριζε όλη η γειτονιά από τον φούρνο της γειτονιάς-δεν υπήρχε ηλεκτρική κουζίνα-. Όλες οι γυναίκες έφτιαναν τα κουλούρια την ίδια μέρα…Μαθαίναμε την εγκράτεια από την απαγόρευση να δοκιμάσουμε έστω ένα τόσο δα κουλουράκι αφού έπρεπε να νηστέψουμε μέχρι το Μ. Σάββατο το πρωί που πηγαίναμε για την θεία Κοινωνία, σε μια διαδρομή που έσπαγαν οι μύτες μας από όλα εκείνα τα λουλούδια που ευωδίαζαν στις αυλές και φώναζαν την άνοιξη. Εκείνο που κυριαρχεί ως μυρωδιά είναι η πασχαλιά….Για μένα αυτή σηματοδοτεί το Πάσχα.
Το Πάσχα έχει το δικό του συναίσθημα, τη χαρμολύπη. Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται και οι συγγραφείς των ιστοριών της συλλογικής έκδοσης;
Χάρηκα τόσο πολύ για το αποτέλεσμα αυτής της πασχαλινής λογοτεχνικής πινακοθήκης κειμένων γιατί κάθε συγγραφέας αναδεικνύει μια άλλη πτυχή του Πάσχα. Άλλα κείμενα αναπνέουν την λύπη των ημερών τρυφερά όμως, άλλα κωμικοτραγικά, όπως το λέτε χαρμολύπη, άλλα καυστικά, σε άλλα κυριαρχεί το συναίσθημα….Όλα μα όλα όμως, αναδύουν πολιτιστικά δρώμενα, τον ερχομό της άνοιξης που είναι το Πάσχα αλλιώς, την φωνή της φύσης…
Ζούμε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που προωθεί τη δημιουργία μίας ομοιογενούς πολιτιστικής ταυτότητας. Σε αυτό το περιβάλλον, ποιος ο ρόλος της παράδοσης για τα Ελληνόπουλα;
Όταν η Παγκοσμιοποίηση μας χτυπούσε την πόρτα ακούστηκαν διάφορες φωνές. Άλλες υπέρ και άλλες κατά. Σήμερα πια ξέρουμε τι είναι η παγκοσμιοποίηση γιατί τη βιώσαμε σε διαφορετικά επίπεδα. Επικεντρώνοντας στα πολιτισμικά τοποθετούμαι: όχι στις διακρίσεις, κυρίως ΝΑΙ στην αποδοχή του διαφορετικού και τη διατήρηση της παράδοσης κάθε λαού ή ομάδας που είναι σημαντική όχι ως διαφύλαξη στερεοτυπικών και τυπικά αναπαραγόμενων συνηθειών, αλλά ως έκφραση ενός πολιτισμού που τα ίχνη του χάνονται καθώς οι θρησκείες μπερδεύονται-όμορφα καμιά φορά- στο πέρασμα των αιώνων. Το βάψιμο π.χ. των αβγών δεν είναι συνήθεια της ορθόδοξης εκκλησίας, ούτε της εβραϊκής , αλλά πάει πολύ πιο πίσω: σηματοδοτεί τη γέννηση, τη νέα ζωή… Δεν είμαι υπέρ ενός κακέκτυπου φωτοαντίγραφου. Θεωρώ ότι η παράδοση με φρέσκια οπτική και ερμηνεία χωρίς παρωπίδες μπορεί να εμπνεύσει τα παιδιά και να κατανοήσουν το διαφορετικό μέσα από αυτή.
Γιατί τα παιδιά συχνά αντιμετωπίζουν την παράδοση σαν κάτι «αποστειρωμένο», χωρίς δυναμική άρα και χωρίς ενδιαφέρον;
Δεν πιστεύω ότι τα παιδιά δεν έχουν ενδιαφέρον για την παράδοση. Είναι που εμείς οι ενήλικες ταλαντευόμαστε και τους μεταφέρουμε εικόνες και απόψεις δίφορες. Ποιο παιδί δε χαίρεται με το βάψιμο των αυγών; Ποιο παιδί δεν ψιλοτραγουδά τις Λαζαρίνες όταν ακούσει γιαγιά ή κάποιον άλλον να τις τραγουδά, τα χελιδονίσματα κ.α. Δεν επιβάλουμε αλλά σιγανά ακολουθούμε με τρυφερότητα και σεβασμό. Έτσι μπορεί να εμπνεύσουμε ..και δεν αναφέρομαι στα σουβλίσματα κ.λπ. αλλά στην ουσία, στην κατάνυξη που δημιουργεί η παράδοση ακόμη και μέσα από κείμενα.
Μέρος των εσόδων της έκδοσης θα διατεθούν για την ενίσχυση του συλλόγου «Φίλοι του Μουσείου Παιδικής & Εφηβικής Λογοτεχνίας». Είστε η «ψυχή» του Μουσείου, άρα ο κατάλληλος άνθρωπος για να μας μιλήσει για τους στόχους και την πορεία του.
Νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω τους/τις συγγραφείς και εικονογράφους αλλά και την Ελληνοεκδοτική που τα έσοδα της πώλησης του βιβλίου αυτού θα διατεθούν στο ΜΠΕΛ. Βασικός στόχος του συλλόγου «Οι φίλοι του ΜΠΕΛ», είναι η στήριξη του ίδιου του Μουσείου. Ένα μοναδικό στη χώρα μας μουσείο που μέσα σε ένα χρόνο έχει να επιδείξει σεβαστό και πολυποίκιλο έργο που προωθεί την βιβλιοφιλία και φέρνει σε επαφή τα παιδιά με το έργο των δημιουργών. Χαιρόμαστε την επισκεψιμότητα μικρών και μεγάλων, γιατί το ΜΠΕΛ έχει αρχειακό υλικό που καλύπτει τα ενδιαφέροντα όλων. Εξάλλου, όλοι υπήρξαμε αναγνώστες ως παιδιά και ήρθαμε σε επαφή με έργα συγγραφέων, δείγματα των οποίων έχουμε τη δυνατότητα να συναντήσουμε στο μουσείο. Αναμφίβολα οι ανάγκες είναι πολλές και πολύπλευρες. Γι’ αυτό και η έκδοση αυτού του βιβλίου ήρθε να ενισχύσει το έργο του.
INFO
Στον συλλογικό τόμο συμμετέχουν:
Έντεκα (11) συγγραφείς:
Έλενα Αρτζανίδου, Εύη Γεροκώστα, Ελένη Δικαίου, Βαγγέλης Ηλιόπουλος, Δέσποινα Ηρακλέους, Μάνος Κοντολέων, Βασίλης Κουτσιαρής, Φίλιππος Μανδηλαράς, Σοφία Μαντουβάλου, Μαρία Παπαγιάννη, Τσιλιμένη Τασούλα
Επτά (7) εικονογράφοι:
Νικόλας Ανδρικόπουλος, Λήδα Βαρβαρούση, Ναταλία Καπατσούλια, Αιμιλία Κονταίου, Έφη Λαδά, Μαρία Μανουρά, Θέντα Μιμηλάκη
Μέρος των εσόδων θα διατεθεί για την ενίσχυση του συλλόγου «Φίλοι του Μουσείου Παιδικής & Εφηβικής Λογοτεχνίας».
Πηγή: @karfitsa.gr
Συνέντευξη της Τασούλας Τσιλιμένη στη Φιλίππα Βλαστού
