Αποκλειστική διάθεση

    Γιατί το λέµε θούλιο;
   Είµαστε στον 4ο π.Χ. αιώνα. Ο Μασσαλιώτης Πυθέας ταξιδεύει προς τον Βορρά. Αφού επισκέπτεται τα Βρετανικά νησιά, συνεχίζει ακόµη πιο βόρεια και µετά από ταξίδι έξι ηµερών φτάνει στον τόπο που αποκαλεί Θούλη (εικάζεται ότι έφτασε στις ακτές της Νορβηγίας ή της Ισλανδίας). Από τότε η Θούλη για τους Έλληνες και τους Ρωµαίους είχε το νόηµα «της άκρης της Γης».
   Τώρα είµαστε στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Σουηδός Χηµικός P. T. Cleve προσπαθεί να αποµονώσει ένα νέο χηµικό στοιχείο από τα ορυκτά που εξετάζει. Καταφέρνει να το αποµονώσει µετά από πάρα πολύ επίπονη προσπάθεια. Όµως τα καταφέρνει. Έτσι, φτάνει στον απώτερο στόχο του, φτάνει στο τέλος του ταξιδιού του, φτάνει στη δική του Θούλη. Ονοµάζει το στοιχείο θούλιο. Μου άρεσε η ιστορία.
   Και τώρα είµαστε στον 21ο αιώνα. Το 2014 εντοπίζεται από τους αστρονόµους ένας αστεροειδής στα όρια του ηλιακού συστήµατος. Το 2019 το διαστηµόπλοιο New Horizons της ΝASA φτάνει κοντά σε αυτόν τον αστεροειδή και τον φωτογραφίζει. Είναι το πιο µακρινό «αντικείµενο» του ηλιακού συστήµατος στο οποίο έφτασε ανθρώπινο όχηµα. Ο αστεροειδής ονοµάστηκε «Εσχάτη Θούλη» (Ultima Thule).

 Στο βιβλίο αυτό «ανιχνεύονται» τα ονόµατα των χηµικών στοιχείων. Στις τελευταίες σελίδες υπάρχουν πίνακες στους οποίους ταξινοµούνται τα στοιχεία ανάλογα µε την προέλευση του ονόµατός τους.
  Κάποια στοιχεία πήραν το όνοµά τους από το όνοµα ενός προσώπου, µυθικού ή πραγµατικού: το ταντάλιο από τον µυθικό Τάνταλο, το βανάδιο από την Vanadis, θεότητα της οµορφιάς στη σκανδιναβική µυθολογία, το φέρµιο από τον Ιταλό Φυσικό Enrico Fermi, το αϊνσταΐνιο από τον Albert Einstein.
  Κάποια στοιχεία πήραν το όνοµά τους από το όνοµα ενός τόπου, µε την ευρεία έννοια της λέξης: από το όνοµα ενός κράτους (π.χ. το γερµάνιο), από το όνοµα µιας πόλης (π.χ. το λουτήτιο –Lutetia, το λατινικό όνοµα του Παρισιού), από το όνοµα µιας Ηπείρου (π.χ. το αµερίκιο), από το όνοµα ενός πλανήτη (π.χ. το πλουτώνιο).
  Κάποια στοιχεία πήραν το όνοµά τους από ένα χρώµα: το ιώδιο, διότι οι ατµοί του έχουν το χρώµα του ίου (της βιολέτας), το χρώµιο, διότι οι ενώσεις του έχουν µεγάλη ποικιλία χρωµάτων, το ρουβίδιο, διότι στο φάσµα του υπάρχουν γραµµές µε βαθύ κόκκινο χρώµα (λατινικά rubidus = αυτός που έχει βαθύ κόκκινο χρώµα).

  Στο βιβλίο αυτό λοιπόν περιέχονται 118 ιστορίες ονοµασίας.